البته آقای تقی پور وزیر فعلی ارتباطات و فناوری اطلاعات تنها وزیری نیست که وضعیت اینترنت در ایران را قابلقبول میداند، پیش از او وزرای دیگری هم بودند که سرعت دایلآپ را نه تنها برای عموم مردم بلکه برای دانشگاهیان هم قابلقبول عنوان کرده و میگفتند حتی با این سرعت میشود کتاب هم دانلود کرد!
نگاهی به چند شاخص در زمینه اینترنت در ایران میتواند قابلقبول بودن یا غیرقابلقبول بودن وضعیت اینترنت در کشور را مشخص کند.
1- نفس وجود 32 میلیون کاربر اینترنت در ایران نشانه خوب بودن یا بد بودن وضعیت اینترنت در کشور نیست، کمااینکه کشوری مثل هند با داشتن 81 میلیون کاربر اینترنت یکی از کمترین ضرایب نفوذ اینترنت در جهان را دارد؛ یعنی چیزی حدود 6/9درصد. در مورد ایران این ضریب نفوذ عددی معادل 43درصد است که نه تنها در میان 25 کشور منطقه که هدف سند چشمانداز هستند ضریب پایینی است و رتبه هفتم را به ایران اختصاص داده بلکه این ضریب در مقایسه با کشورهای منطقه خلیجفارس نیز بسیار پایین است و حداقل 4 کشور منطقه از ضریب نفوذ بالاتری نسبت به ایران برخوردار هستند.
اینکه به چه دلیل آقای وزیر اصلا سخنی از ضریب نفوذ اینترنت به میان نمیآورند شاید به این خاطر است که گمان میکنند مخاطبانشان نیز دسترسی به این آمار ندارند.
2- ایران از معدود کشورهای جهان است که هنوز از فناوری منسوخ شده اتصال دایل آپ به اینترنت استفاده میکند و طبق اعلام رسمی شرکت مخابرات ایران، 99 درصد مردم با دایلآپ و تنها یک درصد به شیوه ای دیاسال به اینترنت متصل میشوند. تازه ایران تنها کشور جهان است که دسترسی خانگی به اینترنت بالای 128کیلوبیت در ثانیه محدود شده است.
3- در جدول جهانی متوسط سرعت اینترنت، ایران در رده 176 از میان 185 کشور جهان قرار گرفته است. بررسیهای مستند و آنلاین سایت اسپیدتست (Speedtest.net) نشان میدهد که ایران در زمینه بهرهمندی از سرعت اینترنت در دنیا، برای رسیدن به قعر جدول جهانی تنها 9 رتبه فاصله دارد.
بر این اساس تنها کشورهایی مانند ونزوئلا، نیجریه، بولیوی، عراق، پاراگوئه و جزایر ترک و کایکاس از ایران عقبتر هستند و در میان کشورهای منطقه و همسایه ایران، حتی کشورهایی چون افغانستان، با دارا بودن رتبه 145 و میانگین سرعت 1/28 مگابیت بر ثانیه از ایران فاصله گرفته و در این میان کشور ترکیه با میانگین 55/ 5 مگابیت بر ثانیه رتبه 60 جهان را در این زمینه به دست آورده است.
4- گران بودن اینترنت: کاربران اینترنت در ایران قیمتی چند برابر قیمت جهانی اینترنت میپردازند و محاسبات نشاندهنده آن است که مثلا قیمت اینترنت در ایران 11برابر ترکیه و 330 برابر ژاپن است. دولت انحصار اتصال به نقطه تماس بینالمللی را در دست داشته و قیمتهای تمام شده را به آیسیپیها و آیاسپیها تحمیل میکند در حالی که در حال حاضر برخی از شرکتهای ندا ادعا میکنند که قادرند اینترنتی ارزانتر از قیمت ارائه شده دولتی را به کاربران بدهند اما اجازه این کار را ندارند.
5- ناپایداری وضعیت اینترنت: ایران با 190 بار قطعی اینترنت در طول سال بدون هیچ رقیبی، در جایگاه اول منطقه و بلکه جهان قرار دارد، این قطعیها، عمدتا به لنگر کشتیهایی نسبت داده میشود که روی فیبر نوری مسیر بندر فجیره به چابهار کشیده شده است و اصلیترین نقطه اتصال اینترنتی ایران به شمار میآید. علاوه بر آنگاه گداری، چنگک بولدوزرهای شرکتهای خدماتی مانند آب، برق، گاز و تلفن به فیبر نوری در مسیرهای مختلف گیر کرده و ارتباط اینترنتی برخی استانها را قطع میکند، کاربر اینترنت در ایران آموخته است که هیچگاه روی کیفیت و ثبات اتصال به اینترنت حساب باز نکند؛ درست مانند مکالمه با تلفن همراه و ثابت که ممکن است بیخود و بیجهت قطع و وصل شود.
6-گزارشهای معتبر جهانی نشان میدهد که ایران به لحاظ آمادگی دیجیتال در بین 69کشور مورد بررسی در رده آخر و در زمینه رتبهبندی جهانی دولت الکترونیک در جایگاه پایینی قرار دارد. در این رتبهبندیها شاخصهایی مانند سرعت اینترنت و ضریب نفوذ اینترنت و توسعه کاربریهای آن مد نظر قرار گرفته است.
7- ایران از نظر پیشبرد اهداف تدوین شده در قالب برنامه چهارم توسعه در بخش فناوری اطلاعات و اینترنت نیز از ضعف و عقب ماندگی از برنامه رنج میبرد، حتی در برنامه پنجم توسعه که تدوین و تصویب شده است نیز هیچ عدد مشخصی برای توسعه سرعت اینترنت تا 5 سال آینده تعیین نشده است و عدد 512 کیلوی پیشنهادی برای سال 1395 که از سوی وزارت ارتباطات برای اینترنت خانگی پیشنهاد شده بود، حذف شد و صلاح و مصلحت سرعت مذکور به امکانات و تشخیص وزارت مربوطه سپرده شد.
با چنین شرایطی که همه صاحبنظران و حتی اغلب مسئولان وزارتخانههای تخصصی، به عقبماندگی کشور در بخش ارتباطات الکترونیک و توسعه فناوری اطلاعات و بهویژه دسترسی سریع، راحت، آسان و ارزان به اینترنت اذعان دارند، ادعای وضعیت قابلقبول شبکه اینترنت در ایران از سوی بالاترین مقام دولتی در عرصه ارتباطات و فناوری اطلاعات قابل تامل و توجه است!
شاید بهتر باشد آقای وزیر درباره این سخن خود قدری بیشتر افکار عمومی و صاحبنظران را توجیه کنند که کجای این وضعیت قابلقبول است؟ قابلقبول برای چه کسی؟